Od Reformacji do Pachamamy

Publiczny kult bogini Pachamamy w bazylice Św. Piotra wzbudził zapewne wśród wielu katolików zgorszenie lub co najmniej zdziwienie. Słyszymy też często tłumaczenia… że to ten dziwny latynoski papież, którego nie rozumiemy i że właściwie nic się takiego nie stało. Powstaje jednak pytanie: czy faktycznie to tylko „sposób bycia” papieża Franciszka, czy też mamy do czynienia z czymś głębszym. Poniżej starałem się przedstawić argumenty potwierdzające tę drugą, bardziej pesymistyczną tezę. Papież Franciszek nie jest dziwnym wyjątkiem, ale realizatorem i kontynuatorem reformatorskich trendów, które zapoczątkował Sobór Watykański II.

Spróbujmy więc zarysować trendy ideowe, które doprowadziły Kościół do Pachamamy.

Reformacja i Sobór Trydencki

Zadanie, którego się podejmujemy, to praca nie na dzień, miesiąc czy rok; może trwać kilka lat, może nawet całe stulecie; ale w naszych szeregach żołnierz ginie, a bitwa toczy się dalej. […] Tym, o co musimy zabiegać, czego powinniśmy szukać i oczekiwać, tak jak żydzi oczekują na Mesjasza, to papież odpowiadający naszym potrzebom. […] A zatem, aby zapewnić sobie papieża o odpowiednich cechach, należy go najpierw ukształtować, bo ten papież będzie zasługiwał na panowanie przez pokolenie. Panowanie, o jakim marzymy. Zostawmy na boku starców i ludzi dojrzałych, idźmy do młodych, a jeśli możliwe, nawet do dzieci. Wypracujecie sobie, niskim kosztem, reputację dobrych katolików i prawdziwych patriotów. Ta reputacja sprawi, że nasze doktryny dotrą zarówno do młodego duchowieństwa, jak i głęboko do klasztorów. Po kilku latach siłą rzeczy ci młodzi księża przejmą wszystkie funkcje, będą rządzić, utworzą papieską radę, zostaną wezwani do wyboru papieża, który będzie rządził. A ten papież, jak większość mu współczesnych, będzie musiał być mniej lub bardziej przesiąknięty zasadami włoskimi i humanitarnymi, które właśnie zamierzamy puścić w obieg.[…] Macie ustanowić panowanie wybranych na tronie nierządnicy Babilonu, niech księża maszerują pod waszym sztandarem, cały czas wierząc, że maszerują pod sztandarem stolicy apostolskiej .

StałA InstrukcjA Alta vendita

Inspirowana przez Masonerię Rewolucja Francuska rozpoczęta w 1789 r. obaliła stary i zaprowadziła nowy porządek (Novus Ordo), w którym katedra Notre-Dame została przemianowana na Świątynię Rozumu, potem na świątynię kultu Istoty Najwyższej, aż wreszcie na magazyn spożywczy.

Syllabus Błędów

W 1864 r. Pius IX, wraz z encykliką Quanta cura, publikuje Syllabus Błędów, czyli katalog 80 ważniejszych błędnych opinii upowszechnianych w tej epoce.

15. Każdy człowiek ma swobodę wyboru i wyznawania religii, którą przy pomocy światła rozumu uzna za prawdziwą.

17. Należy mieć przynajmniej zasadną nadzieję co do zbawienia wiecznego tych wszystkich, którzy w żaden sposób nie przynależą do prawdziwego Kościoła Chrystusowego.

55. Kościół ma być oddzielony od państwa, a państwo od Kościoła.

77. W naszej epoce nie jest już użyteczne, by religia katolicka miała status jedynej religii państwowej z wykluczeniem wszystkich innych wyznań.

80. Papież rzymski może i powinien pogodzić się i pojednać z postępem, liberalizmem i cywilizacją współczesną.

wybrane punkty syllabusa błędów

Przytoczone powyżej przykładowe tezy wydają się dla współczesnych katolików oczywistymi prawdami, potwierdzanymi również współczesnym nauczaniem Kościoła. A jednak, według Syllabusa, są to godne potępienia błędy.

Sobór Watykański I i upadek Państwa Papieskiego

W 1869 r. papież zwołał Sobór Watykański I. Jego najważniejsze dokonanie, to ustanowienie dogmatu o nieomylności papieża zawartego w konstytucji Pastor Aeternus:

[…] Nauczamy i definiujemy jako dogmat objawiony przez Boga, że gdy biskup Rzymu przemawia ex cathedra, to znaczy, gdy wykonując urząd pasterza i nauczyciela wszystkich chrześcijan, na mocy swego najwyższego apostolskiego autorytetu określa naukę dotyczącą wiary lub moralności obowiązującą cały Kościół, dzięki opiece Bożej obiecanej mu w [osobie] św. Piotra, wyróżnia się tą nieomylnością, w jaką boski Zbawiciel zechciał wyposażyć swój Kościół dla definiowania nauki wiary lub moralności. Dlatego takie definicje biskupa Rzymu – same z siebie, a nie na mocy zgody Kościoła – są niezmienialne.

Pastor aeternus, Sobór Watykański I

Sobór odrzucił ateizm, racjonalizm, materializm i panteizm.

W 1870 r. na skutek wojen napoleońskich Sobór został przerwany. Powstało świeckie państwo włoskie, a Państwo Papieskie, po ponad 1100 latach istnienia, upadło.

Był to moment symboliczny w historii Kościoła. Pius IX ogłosił się więźniem w Watykanie, widząc w całej sytuacji nie tylko działanie polityczne, ale i demoniczne.

Modernizm

Kolejny papież, Leon XIII, kontynuował postawę obrony tradycji i zwalczania nowoczesnych trendów filozoficznych. Doświadczył mistycznej wizji, jak mówią niektóre źródła, dialogu Jezusa z szatanem:

Szatan: Mogę zniszczyć Twój Kościół!
Jezus: Potrafisz? Więc próbuj.
Szatan: Ale do tego potrzeba mi więcej czasu i władzy!
Jezus: Ile czasu i władzy potrzebujesz?
Szatan: Od 75 do 100 lat i większą władzę nad tymi, którzy mi służą.
Jezus: Będziesz miał ten czas i władzę. Które stulecie wybierasz?
Szatan: To nadchodzące [XX w.].
Jezus: Więc próbuj, jak potrafisz.

wizja papieża leona XIII

Wobec konfliktu Kościoła z państwem włoskim utożsamianym w wizji z szatanem Leon XIII w 1886 r. dodał do Mszy Św. trzy modlitwy, min. (przywróconą ostatnio w Polsce) modlitwę do Michała Archanioła.

Święty Michale Archaniele! Wspomagaj nas w walce,
a przeciw niegodziwości i zasadzkom złego ducha bądź naszą obroną. Oby go Bóg pogromić raczył, pokornie o to prosimy, a Ty, Wodzu niebieskich zastępów, szatana i inne duchy złe, które na zgubę dusz ludzkich po tym świecie krążą, mocą Bożą strąć do piekła. Amen.

modlitwa do michała archanioła

Leon XIII opublikował w sumie 88 encyklik, z czego na szczególną uwagę zasługują Immortale Dei (o państwie chrześcijańskim) oraz Libertas (o wolności).

Kościół jest przeciwny demokracji, ponieważ tam państwo staje się „tłumem, który sam sobie jest panem i władcą”

fragment immortale dei

[…] państwo powinno wyznawać jedną religię, […] która jest prawdziwa i bez trudności da się rozpoznać. […]

 Zastanówmy się nieco nad wolnością słowa i wyrażania pismami tego wszystkiego, co się tylko spodoba. […] Słuszne jest, aby zboczenia rozpasanego umysłu, które bez wątpienia przyczyniają się do obałamucenia nieuczonego tłumu, powściągała tak samo powaga ustaw, jak zamachy gwałtu przeciw słabszym.

fragmenty Libertas

Kolejny papież Pius X wybrany w roku 1903 (pierwszy papież Polak – jego rodzice wyemigrowali z Polski do Włoch), manifestując swój sprzeciw wobec świeckiej władzy w Rzymie, dał swoje błogosławieństwo Urbi et Orbi tyłem do placu Św. Piotra. Papież ten wydał antymodernistyczną encyklikę Pascendi dominici gregis (o zasadach modernistów), w której określił modernizm jako „syntezę wszystkich herezji„. Aby postawić tamę propagowania idei modernistycznych w Kościele, encyklika nakładała na wszystkich biskupów, kapłanów i nauczycieli obowiązek składania przysięgi antymodernistycznej:

Przeto całkowicie odrzucam jako herezję zmyśloną teorię ewolucji dogmatów, które z jednego znaczenia przechodziłyby w drugie, różne od tego, jakiego Kościół trzymał się poprzednio. […]

Z wszelką pewnością utrzymuję i szczerze wyznaję, że wiara nie jest ślepym uczuciem religijnym, wyłaniającym się z głębin podświadomości pod wpływem serca i pod działaniem dobrze usposobionej woli, lecz prawdziwym rozumowym uznaniem prawdy przyjętej z zewnątrz ze słuchania, mocą którego wszystko to, co powiedział, zaświadczył i objawił Bóg osobowy, Stwórca i Pan nasz, uznajemy za prawdę dla powagi Boga najbardziej prawdomównego.

fragmenty przysięgi anty-modernistycznej

Co do studiów wyrażamy życzenie i rozporządzamy niniejszym, aby filozofia scholastyczna była podwaliną studiów seminaryjnych. […]. Rzecz najgłówniejsza, że przez filozofię scholastyczną, którą zalecamy, rozumiemy przede wszystkim filozofię św. Tomasza z Akwinu […]

Obowiązkiem jest również Biskupów, aby zapobiegali czytaniu dzieł modernistów albo dzieł modernizmem zarażonych i modernizm popierających, jeśli są wydane, a uniemożliwiali ich wydanie, jeśli dotąd ich nie wydrukowano […]

Fragmenty Pascendi domonici gregis

Pius X wprowadził również lekcje katechezy w każdej parafii na świecie oraz wydał Katechizm Piusa X. Rozpoczął prace nad pierwszym Kodeksem Prawa Kanonicznego, zakończone po jego śmierci.

Objawienia Fatimskie

Już za pontyfikatu kolejnego, postrzeganego jako bardziej liberalnego, papieża Benedykta XV, 13 maja 1917 r. Matka Boża ukazała się po raz pierwszy trójce pastuszków w Fatimie (Portugalia). Maryja nakazała Lucji Santos, Jacincie i Francisco Marto codzienną modlitwę różańcową. Ukazała im również wizję piekła pełną dusz grzeszników (nazywaną Pierwszą Tajemnicą Fatimską). Przepowiedziała, że trwająca I Wojna Światowa zakończy się, ale za pontyfikatu Piusa XI rozpocznie się kolejna. Aby zapobiec mającym nastąpić tragediom, Matka Boża nakazała nabożeństwo do Jej Niepokalanego Serca, a także wezwała do konsekracji Rosji Jej Niepokalanemu Sercu (Druga Tajemnica Fatimska).

„Jeśli te życzenia zostaną spełnione, Rosja nawróci się i zapanuje pokój, jeżeli nie, bezbożna propaganda rozszerzy swe błędne nauki po świecie, wywołując wojny i prześladowanie Kościoła, dobrzy będą męczeni, a Ojciec Święty będzie musiał wiele wycierpieć. Różne narody zginą. Na koniec jednak moje Niepokalane Serce zatryumfuje. Ojciec Święty poświęci mi Rosję, która się nawróci, i przez pewien czas zapanuje pokój na świecie”

słowa maryi z fatimy

Maryja przekazała też Trzecią Tajemnicę Fatimską, nakazując, aby została ona ujawniona w 1960 r.

I zobaczyliśmy, w nieogarnionym świetle, którym jest Bóg: (coś podobnego do tego, jak widzi się osoby w zwierciadle, kiedy przechodzą przed nim) Biskupa odzianego w biel (mieliśmy przeczucie, że to jest Ojciec Święty). Wielu innych biskupów, kapłanów, zakonników i zakonnic wchodzących na stromą górę, na której szczycie znajdował się wielki Krzyż zbity z nieociosanych belek, jak gdyby z drzewa korkowego pokrytego korą; Ojciec Święty, zanim tam dotarł, przeszedł przez wielkie miasto w połowie zrujnowane i na poły drżący, chwiejnym krokiem, udręczony bólem i cierpieniem, szedł, modląc się za dusze martwych ludzi, których ciała napotykał na swojej drodze; doszedłszy do szczytu góry, klęcząc u stóp wielkiego Krzyża, został zabity przez grupę żołnierzy, którzy kilka razy ugodzili go pociskami z broni palnej i strzałami z łuku i w ten sam sposób zginęli jeden po drugim inni biskupi, kapłani, zakonnicy i zakonnice oraz wiele osób świeckich, mężczyzn i kobiet różnych klas i pozycji. Pod dwoma ramionami Krzyża były dwa Anioły, każdy trzymający w ręku konewkę z kryształu, do których zbierali krew Męczenników i nią skrapiali dusze zbliżające się do Boga.”

wizja z trzeciej tajemnicy fatimskiej

13 października 1917 r. w obecności 50–70 tys. świadków, w tym wielu nieprzychylnych Kościołowi, wydarzył się tzw. Cud Słońca.

Na­gle deszcz prze­stał padać, po­ka­za­ło się słońce i zgromadzeni zobaczyli, że ze słońca na wszystkie strony zaczęły wystrzeliwać promienie światła w zmieniających się na przemian kolorach: czerwonym, zielonym, żółtym i niebieskim. Równocześnie tarcza słońca z szaloną szybkością wi­ro­wała wokół własnej osi, jakby była gigantycznym ogni­stym kołem, i zbliżała się do ziemi, rzu­ca­jąc na ziemię, drzewa, skały i ludzi pro­mie­nie tak cudownego, silnego, ko­lo­ro­we­go świa­tła, jakiego nikt nigdy dotąd nie widział. Słońce trzykrotnie się zatrzymywało i trzykrotnie ten niesamowity taniec na nowo się powtarzał. W pewnym momencie słońce zaczęło spadać i zygzakami zbliżało się do ziemi. Wy­da­wa­ło się, że na­stą­pi ko­smicz­na ka­ta­stro­fa zde­rze­nia się słoń­ca z ziemią.

Pius XII (wybrany w 1939 r.) widział w wybuchu II Wojny Światowej karę Bożą, o której mówiła Matka Boża w Fatimie ​(Marshall, 2019)​.

Gdy zobaczycie noc rozświetloną nieznanym światłem, wiedzcie, że jest to wielki znak, który da wam Bóg, iż nadchodzi kara dla świata za jego zbrodnie w postaci wojny, głodu i prześladowania Kościoła oraz Ojca Świętego.

Druga tajemnica fatimska

W 1942 r. Pius XII konsekrował Niepokalanemu Sercu Maryi cały świat. Była to pierwsza z szeregu konsekracji dokonywanych przez kolejnych papieży, które nie wypełniały jednak do końca polecenia Maryi o poświęceniu Rosji (a nie świata) ​(Marshall, 2019)​:

• Pius XII 31 października 1942
• Paweł VI 21 listopada 1964
• Jan Paweł II 13 maja 1982
• Jan Paweł II 25 marca 1984
• Franciszek 13 października 2013

Mimo bezpośredniego polecenia Matki Bożej ujawnienia treści trzeciej tajemnicy w 1960 r. ówczesny papież Jan XXIII nie zastosował się do niego. Stwierdził: Fatima nie dotyczy lat mojego pontyfikatu. Uczynił to dopiero Jan Paweł II w 2000 r. Niektórzy badacze, uważają, iż było to ujawnienie niepełne ​(Socci, 2012)​. Powątpiewają rónież, czy faktycznie trzecia tajemnica wypełniła się w pełni w zamachu na Jana Pawła II w 1981 r. Są też wątpliwości, czy siostra Łucja zmarła w 2005 r. to ta sama Lucia Santos, której ukazywała się Matka Boża.

Potępienie ekumenizmu

Wracając do papieża Benedykta XV, nie zatwierdził on objawień fatimskich. Uczynił to dopiero jego następca, Pius XI, wybrany w 1922 r., który, mimo że był postrzegany jako liberał, a jego głównym celem było pojednanie państwa z Kościołem, w swoich pismach bronił katolickiej ortodoksji​(Marshall, 2019)​. W encyklice Mortalium Animos potępił ideę ekumenizmu.

„Jasną rzeczą więc jest, Czcigodni Bracia, dlaczego Stolica Apostolska swym wiernym nigdy nie pozwalała, by brali udział w zjazdach niekatolickich. Pracy nad jednością chrześcijan nie wolno popierać inaczej, jak tylko działaniem w tym duchu, by odszczepieńcy powrócili na łono jedynego, prawdziwego Kościoła Chrystusowego, od którego kiedyś, niestety, odpadli.” […]

Skoro to mistyczne ciało Chrystusa, Kościół, jedno jest, spojone i złączone jak ciało fizyczne, bardzo niedorzecznym człowiekiem okazałby się ten, kto by chciał twierdzić, że ciało mistyczne Chrystusa może się składać z odrębnych, od siebie oddzielonych, członków. Kto więc nie jest z Kościołem złączony, ten nie może być Jego członkiem i nie ma łączności z głową – Chrystusem. W tym jednym Kościele Chrystusa jest i pozostanie tylko ten, kto uznaje autorytet i władzę Piotra i jego prawnych następców, słuchając i przyjmując ją. 

pius XI, Mortalium Animos

W 1929 r. Pius XI podpisał z Benito Mussolinim tzw. Traktaty Laterańskie. Na ich mocy utworzono państwo-miasto Watykan, które było niepodległe i niezależne. Choć traktaty potwierdziły prymat wyznania rzymskokatolickiego we Włoszech, przewidywały jednak prawo weta państwa w kwestii wyboru biskupów. Traktaty zakończyły konflikt między państwem włoskim a papieżem, który odtąd nie był już więźniem, ale głową Państwa Watykańskiego.

Sobór Watykański II

Zwołanie Soboru

W codziennym sprawowaniu Naszego urzędu duszpasterskiego niekiedy ranią Nasze uszy insynuacje dusz, gorliwych nawet, ale pozbawionych rozeznania i umiaru. W czasach współczesnych widzą one tylko odstępstwo i upadek; twierdzą, że nasz wiek stał się gorszy niż wieki dawniejsze; […].

Nam zaś wydaje się, że nie należy zgadzać się z tymi prorokami niedoli, którzy występują jako zwiastuny wydarzeń zawsze nieszczęśliwych i jakby zapowiadających koniec świata.

W obecnym porządku rzeczy dobra Opatrzność prowadzi nas do nowego układu stosunków między ludźmi, które za sprawą ludzi i ponad ich oczekiwania zmierzają do realizacji opatrznościowych planów wyższych i nieprzewidzianych; planów tej Opatrzności, która wszystko, nawet ludzkie różnice, wprzęga w większe dobro Kościoła.

przemówienie jana xxiii na początek soboru

Marshall sugeruje, iż owymi „prorokami niedoli” były dzieci z Fatimy, a także poprzedni papieże, którzy w progresywnym świecie upatrywali same zagrożenia ​(Marshall, 2019)​. Jan XXIII jawił się jako optymista pragnący pojednać Kościół ze światem i jego sposobem myślenia.

Prócz 2000 ojców soborowych (biskupów, wśród których byli późniejszy papież bp. Karol Wojtyła i prymas polski kard. Stefan Wyszyński), na Sobór Watykański II zaproszono także ok. 500 ekspertów-teologów (periti), którzy mieli odegrać kluczową rolę w przebiegu obrad. Jednym z najbardziej znaczących był skrajny progresista Karl Rahner, pod którego wpływem pozostawał kolejny późniejszy papież Joseph Ratzinger. Zaproszono też obserwatorów protestanckich i prawosławnych.

Jak pisze Marshall, jednym z pierwszych aktów Soboru było odrzucenie wszystkich (z wyjątkiem jednego) schematów (dokumentów roboczych) przygotowywanych przez poprzednie 3 lata. Szybko okazało się, że mimo mniejszości liczebnej, ale dzięki dobrej organizacji i woli działania, przewodnią rolę na soborze zaczęli odgrywać progresiści, zwolennicy tzw. nowej teologii (nouvelle théologie), których część była wcześniej uważana za poruszających się na granicy herezji ​(de Mattei, 2012)​.

Reformy soborowe

Sobór Watykański II zatwierdził 16 dokumentów, wśród których znalazły się zapisy znacząco zmieniające stosunek Kościoła do niektórych istotnych zagadnień. Idąc za Ferrarą, za słowa-klucze soboru można uznać ekumenizm (w stosunku o innych wyznań) i dialog (z innymi religiami i światem współczesnym), które nie były wcześniej obecne w nauczaniu Kościoła ​(Ferrara & Woods Jr., 2015)​. Szczególne kontrowersje wzbudzają dokumenty:

• Konstytucja dogmatyczna o Kościele „LUMEN GENTIUM” mogąca sugerować, że do Kościoła Chrystusa przynależą nie tylko katolicy, ale wszyscy ludzie na Ziemi, również wyznawcy islamu, hinduizmu i buddyzmu i definiująca tzw. kręgi zbawienia.
• Deklaracja o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich „NOSTRA AETATE” uznaje za pozytywne inne religie, które „odbijają promień Prawdy”.
• Deklaracja o wolności religijnej „DIGNITATIS HUMANAE” uznająca wolność religijną za prawo człowieka wypływające z jego wewnętrznej godności.
• Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „GAUDIUM ET SPES” wzywająca do dialogu Kościoła z modernistycznym światem.
• Dekret o ekumenizmie „UNITATIS REDINTEGRATIO” wzywający katolików do aktywnego zaangażowania na rzecz ekumenizmu.
• Konstytucja o liturgii świętej „SACROSANCTUM CONCILIUM” dająca początek rewolucji w liturgii Mszy Świętej.

Łatwo zauważyć, że powyższe idee wydają się stać w sprzeczności z cytowanym nauczaniem poprzednich papieży. Mimo to wszystkie te dokumenty zostały przegłosowane miażdżącą większością głosów.

Sobór Watykański II miał zapoczątkować „wiosnę Kościoła” oraz tzw. „aggiornamento”. Został zakończony przez kolejnego, uznawanego za progresywnego, papieża Pawła VI. Warto zacytować jego przemówienie na koniec Soboru:

Religia katolicka i życie ludzkie ponownie potwierdzają w ten sposób ich przymierza ich punkty styczności w jednej rzeczywistości ludzkiej; […] Religia Boga, który uczynił siebie człowiekiem, spotkała się z religią (bo taka ona jest) człowieka, który czyni z siebie boga. Co się zatem stało? Zderzenie, walka, czy anatema? Do tego mogło dojść, ale się nie stało. Pradawna historia o dobrym Samarytaninie była paradygmatem duchowości soboru, który został napełniony ogromną sympatią dla człowieka.

przemówienie pawła VI, 7 grudnia 1965

Mimo poważnych zmian doktrynalnych zawartych w soborowych dokumentach Paweł VI wyjaśnił, że sobór miał charakter duszpasterski i że nie było jego celem ogłaszanie nowych dogmatów. Ojcowie soborowi postanowili również nie korzystać z prerogatywy nieomylności, zwykle towarzyszącej soborom:

Ze względu na swój pasterski charakter, Sobór unikał jakichkolwiek nadzwyczajnych stwierdzeń dogmatycznych o statusie nieomylnym, jednakże nauczanie Soboru należy do Magisterium zwyczajnego, które musi być posłusznie akceptowane zgodnie z intencją Soboru co do natury każdego z dokumentów.

Audiencja generalna pawła VI 12 stycznia 1966

Już kilka lat po Soborze widać było jego, niestety negatywne, owoce. Odniósł się do tego sam papież Paweł VI:

Odnosimy wrażenie, że przez jakąś szczelinę wdarł się do Kościoła Bożego swąd szatana. Jest nim zwątpienie, niepewność, zakwestionowanie, niepokój, niezadowolenie, roztrząsanie. Brak zaufania do Kościoła. […]

Należało sądzić, że po Soborze słońce zajaśnieje nad Kościołem, zamiast słońca mamy chmury, burze, ciemności, szukanie, niepewność. Mówimy o ekumenizmie, a codziennie coraz bardziej rozdzielamy się. Tworzymy przepaście zamiast je zasypywać! Jak mogło to nastąpić? Sądzimy, że spowodowała to nieprzyjazna noc. Jej imię jest szatan, ta tajemnicza istota o której wzmiankuje św. Piotr w swoim liście (l P 5,8-9)”.

homilia pawła VI 29 czerwca 1972 r.

Novus Ordo Missae

Jednym z najpowszedniejszych błędów jest pogląd, że „Sobór Watykański II wprowadził liturgię w językach narodowych i obrócił kapłana twarzą do wiernych”. Należy tu zwrócić uwagę na kilka kwestii:

1. Sam Sobór nie zmienił liturgii w ogóle. Po Soborze dalej obowiązywała liturgia Trydencka ​(Davies, 2014)​. Owszem, konstytucja „SACROSANCTUM CONCILIUM” rekomendowała zmiany, jednak ich konkretny kształt miał dopiero zostać opracowany. Nad zmianami pracowała posoborowa komisja, która stopniowo wprowadzała je przez kolejne kilka lat (1965–1969).
2. Sobór nie rekomendował zastąpienia łaciny językami narodowymi. Powyższa konstytucja stwierdza: „W obrzędach łacińskich zachowuje się używanie języka łacińskiego poza wyjątkami określonymi przez prawo szczegółowe.” Warto również zauważyć, że w roku rozpoczęcia Soboru Jan XXIII opublikował konstytucję apostolską Veterum Sapientia podkreślającą rolę łaciny. Trudno więc sądzić, że miał zamiar łacinę likwidować.
3. Zmiany, które ostatecznie zostały wprowadzone w nowej Mszy (tzw. Novus Ordo Missae) odprawianej w parafiach od 1970 r., idą dużo dalej niż tylko zmiana języka. Skala zmian jest tak duża, że neokatolik uczestniczący po raz pierwszy w tzw. Mszy Trydenckiej czuje się zupełnie zagubiony (wiem to z własnego doświadczenia).
4. Odwrócenie kapłana twarzą do wiernych wraz z innymi zmianami sprawiło zakłócenie istoty ofiarnego charakteru Mszy św. Dziś, neokatolik, słysząc o „ofierze” w liturgii, nie wie zupełnie o co chodzi. Jak pisze Davies, kapłan z ofiarnika przekształcił się w „przewodniczącego zgromadzenia” ​(Davies, 2014)​.
5. Według Daviesa głównym celem zmian było upodobnienie katolickiej liturgii do nabożeństw protestanckich, aby ostatecznie stworzyć ryt ekumeniczny. Dlatego starano się usunąć z niej elementy nadmiernie podkreślające faktyczną obecność Pana Jezusa w Eucharystii, jak również aspekt ofiarny, nieakceptowany przez protestantów. Cel ten wspierali protestanccy członkowie/obserwatorzy posoborowej komisji, tj. Max Thurian z Taize ​(Davies, 2014)​.
6. Dwie zasadnicze zmiany w liturgii Mszy św. to usunięcie całej części, która nazywała się „Offertorium” (zastąpienie jej Przygotowaniem Darów) oraz wprowadzenie alternatywnych wersji Kanonu (odtąd nazywanego „Modlitwą Eucharystyczną”), który był uważany za najświętszą i najstarszą część liturgii, liczącą ponad 1300 lat. Jak twierdzi Davies, druga modlitwa eucharystyczna, która jest wybierana prawie zawsze, została tak skonstruowana, aby mogła być zaakceptowana przez kościoły protestanckie ​(Davies, 2014)​.

Zarówno zmiany soborowe, jak i późniejsze zmiany w liturgii budziły sprzeciw konserwatywnych kardynałów. Na szczególną uwagę zasługuje tzw. Interwencja kard. Ottavianiego, czyli Krótka analiza krytyczna Novus Ordo Missae. Drugim mocnym głosem sprzeciwu stał się apb. Marcel Levebvre, który. widząc posoborową zmianę również w poziomie kształcenia kleryków, za zgodą lokalnego ordynariusza w 1970 r. zakłada w Szwajcarii Bractwo Kapłańskie Św. Piusa X (FSSPX), a potem seminarium w Econe.

Warto przytoczyć jeszcze słowa Pawła VI ogłaszające wprowadzenie Novus Ordo Missae:

Dla tego, kto zna piękno łaciny, jej siłę, zdolność wyrażania rzeczy sakralnych, z pewnością zastąpienie jej językiem ludowym będzie wielką ofiarą. Tracimy mowę wieków chrześcijaństwa, stajemy się jakby intruzami i profanami w literackim zakresie wyrażania przeżyć sakralnych, i w ten sposób utracimy znaczną część tego zdumiewającego niezrównanego faktu artystycznego i duchowego, jakim jest śpiew gregoriański. Naprawdę mamy powód do użalania się i pewnego lęku: czym zastąpimy ten język anielski? Jest to ofiara z wartości nieocenionej. A dla jakiego celu? Co może być droższe nad te ogromne wartości naszego Kościoła?

Odpowiedź wydaje się banalna i prozaiczna, ale jest ona przekonywająca, bo ludzka, bo apostolska. Ważniejsze jest zrozumienie modlitwy niż dawne jedwabne szaty, w jakie się ona po królewsku przyoblekała; ważniejsze jest uczestniczenie ludu, tego ludu nowoczesnego, nasyconego słowem jasnym, zrozumiałym, dającym się przetłumaczyć w konwersacji świeckiej.

Gdyby boska łacina miała trzymać z dala od nas dziatwę, młodzież, świat pracy i spraw doczesnych; gdyby miała być ciemną przesłoną zamiast przezroczystym kryształem, to czy my, rybacy dusz, zrobilibyśmy dobrą kalkulację zastrzegając jej wyłączne panowanie w konwersacji modlitewnej i religijnej?

przemówienie pawła VI 26 listopada 1969 r.

Pełniejsza analiza kwestii zmian liturgicznych we wpisie Msza Trydencka – spór o nic czy o wszystko?

Konflikty w Kościele posoborowym

Humanae Vitae

Obok sprzeciwu konserwatystów pragnących zachować łacińską Mszę protesty ze strony liberalnej wywołała ostatnia encyklika Pawła VI Humane Vitae ogłoszona przez Pawła VI w roku 1968, sprzeciwiająca się aborcji oraz zabraniająca antykoncepcji.

Jak pisze Chmielewski, encyklika spotkała się z falą oporu ze strony zachodnioeuropejskich kardynałów i biskupów (Holandii, Belgii, Danii, Francji, Szwajcarii), a w szczególności Niemiec i Austrii, którzy publikowali oficjalne dokumenty instruujące wiernych, aby nie przestrzegali tego dokumentu oraz odbierające mu cechy nieomylności ​(Chmielewski, 2019)​. Niemiecki ekispopat w Deklaracji z Koenigstein zezwolił na udzielanie rozgrzeszenia małżonkom praktykującym antykoncepcję. Austriacy w Deklaracji z Mariatrost podkreślili, że antykoncepcja nie jest grzechem ciężkim, również oddając decyzję o jej stosowaniu indywidualnemu sumieniu wiernych.

Powyższe akty stanowiły początek praktycznej (ale nie formalnej) schizmy Kościoła niemieckiego, który odrzucił autorytet papieża. W 1993 r. niektórzy biskupi niemieccy zezwolili na Komunię św. dla rozwodników. W 2015 r. kard. Marx stwierdził: Nie jesteśmy filią Rzymu, a w 2019 r. Niemcy rozpoczęli tzw. „Drogę Synodalną„.

Modlitwy międzyreligijne w Asyżu

Paweł VI odebrał prawa głosu kardynałom powyżej 80. roku życia oraz zwiększył liczbę kardynałów elektorów z 70 do 120. W ten sposób papież zapewnił większość elektorów (100 ze 120) kardynałom, których sam mianował ​(Marshall, 2019)​.

Pierwszym papieżem wybranym w 1978 r. na tych zasadach był Jan Paweł I, który zmarł po 33 dniach urzędowania w niewyjaśnionych okolicznościach. Dopiero kolejny papież, Jan Paweł II, w trakcie swojego długiego, trwającego ponad 26 lat pontyfikatu (1978–2005), mógł ugruntować postanowienia Soboru.

Nie umniejszając zasług papieża Polaka dla Kościoła i Polski, nie wszystkim znany jest ekumeniczny aspekt jego pontyfikatu. To właśnie w latach osiemdziesiątych XX w. papież zaczął wcielać w życie soborowe zasady ekumenizmu i dialogu międzyreligijnego ​(Marshall, 2019)​:

• w 1983 r. jako pierwszy papież w historii głosił kazanie w kościele luterańskim w Rzymie,
• w 1984 r. papież odwiedził świątynię buddyjską w Tajlandii, zdjął papieskie obuwie i zajął miejsce przed ołtarzem wielkiego posągu Buddy (film poniżej),
• w 1986 r. podczas wizyty w Indiach papież zezwolił hinduskiej kapłance na naznaczenie jego czoła znakiem Tilak, a kilka dni później na pomazanie czoła „świętymi prochami”,
• 28 października 1986 r. papież przewodniczył Światowemu Dniu Modlitwy o Pokój w Asyżu, gdzie modlił się wraz z reprezentantami 32 religii świata, w tym szamanów afrykańskich i wodzów indiańskich.

Dla przykładu buddyści pod przewodnictwem Dalai Lamy, szybko dostosowali ołtarz kościoła Św. Piotra, umieszczając na tabernakulum statuetkę Buddy, a wokół niej modlitewne zwoje i kadzidła.

New York Times 1986

• 14 maja 1999 roku papież ucałował Koran

Międzyreligijne modlitwy w Asyżu było później powtarzane cyklicznie.

Ekskomunika abp. Lefebvre’a

Jak pisze Tissier de Mallerais ​(Tissier de Mallarais, 2010)​, dla abp. Lefebvre’a spotkanie w Asyżu to był:

Publiczny grzech przeciw jedynemu Bogu, przeciwko Słowu Wcielonemu i Jego Kościołowi […]. Jan Paweł II nakłaniający wyznawców fałszywych religii do modlitwy do ich fałszywych bogów to zgorszenie bez miary i bez precedensu, (…) niewyobrażalna, wręcz niepojęta bezbożność i niedające się usprawiedliwić upokorzenie ludzi, którzy pozostają katolikami, trwając w wierności dwudziestu wiekom wyznawania tej samej wiary.

Deklaracja podpisana w buenos aires

Uznając, że papież jest owładnięty i jakby opanowany przez ideologię sprzeczną z wiarą katolicką i wyczerpując wszelkie drogi i możliwości porozumienia się z Rzymem (reprezentowanym przez Ratzingera – późniejszego papieża), chcąc zachować depozyt Tradycji, w obliczu swojego sędziwego wieku i choroby nowotworowej Lefebvre postanawia bez zezwolenia papieża wyświęcić czterech biskupów.

Ceremonia odbyła się 30 czerwca 1988 roku. Wkrótce Watykan potwierdził ekskomunikowanie Lefebvre’a i wyświęconych przez niego nowych biskupów i powołał Bractwo Kapłańskie Św. Piotra (FSSP) mające być przystanią dla kapłanów pragnących zachować jedność z Rzymem, a tym samym uznać nauczania Soboru.

Abp. Lefebvre zmarł 3 lata później, w 1991 r.

Rehabilitacja Tradycji

Prawie 20 lat później, w 2009 r. Joseph Ratzinger, który reprezentował Rzym w negocjacjach z Lefebvrem, już jako papież Benedykt XVI, zniósł ekskomunikę nałożoną przez Jana Pawła II i w swoim motu priprio Sumorum pontificum przywrócił możliwość powszechnego sprawowania Mszy Św. w tradycyjnej, przedsoborowej formie.

Jest przeto dozwolone odprawiać Ofiarę Mszy zgodnie z edycją typiczną Mszału Rzymskiego ogłoszoną przez bł. Jana XXIII w 1962 r. i nigdy nie odwołaną jako nadzwyczajną formą Liturgii Kościoła. 

Sumorum Pontificum

Jednakże kapłani Bractwa Piusa X nie odzyskali pełni praw kanonicznych.

Rezygnacja Benedykta XVI

W 2012 roku wybucha afera Vatileaks, w której kamerdyner watykański ujawnił prasie liczne poufne dokumenty watykańskie opisujące nieprawidłowości finansowe, korupcję, pranie brudnych pieniędzy, a także dotyczące domniemanego spisku na życie papieża.

17 grudnia 2012 roku papieska komisja trzech kardynałów przedstawiła papieżowi tajny raport, który, jak wskazuje Marshall, prócz szalejących afer finansowych opisywał hierarchów kościelnych przebierających się za kobiety i zadających się z męskimi prostytutkami ​(Marshall, 2019)​.

1 stycznia 2013 roku bankomaty w Watykanie przestały działać, a 11 lutego papież Benedykt ogłosił, że zrezygnuje z papiestwa z dniem 28 lutego.

Papież nie zrezygnował jednak całkowicie, ale stał się „papieżem emerytem”. Socci cytuje wyjaśnienie Abp. Gansweina, który mówi o tym, że papież jedynie zreformował urząd papieski ​(Socci, 2018)​.

Opuścił tron papieski, a jednak aktem 11 lutego 2013 roku nie opuścił wcale tej posługi. Zintegrował natomiast osobiste urzędowanie z wymiarem kolegialnym i synodalnym; jest to jak gdyby wspólna posługa z członkiem aktywnym i członkiem kontemplacyjnym. […] Dlatego także dzisiaj należy się do niego poprawnie zwracać: „Świątobliwość”[…]

ABP. Ganswein, sekretarz benedykta XVI

Powstało wiele kontrowersji nt. znaczenia tej rezygnacji. Jedną z interpretacji zaproponował dr Mazza, który twierdzi, że Benedykt XVI oddzielił urząd Wikariusza Chrystusa od urzędu Biskupa Rzymu.

Papież Franciszek

Hasła, które według Marshalla określają najlepiej pierwsze kilka lat pontyfikatu papieża Franciszka (wybranego w 2013 r.), to ekumenizm, globalizm, ekologizm, socjalizm, i prawa imigrantów ​(Marshall, 2019)​.

Synod ds. Rodziny i Amoris Laetitia

W październiku 2015 roku odbył się Synod Biskupów poświęcony rodzinie. W 2016 roku papież ogłosił adhortację posynodalną Amoris Laetitia, która podważyła dotychczasowe twarde stanowisko Kościoła wobec osób w tzw. ponownych związkach. Czytamy w niej:

Kościół uznaje sytuacje „gdy mężczyzna i kobieta, którzy dla ważnych powodów — jak na przykład wychowanie dzieci — nie mogą uczynić zadość obowiązkowi rozstania się”

Przypis: W tych sytuacjach wielu, znając i przyjmując możliwość pozostawania w związku „jak brat i siostra”, którą oferuje im Kościół, odkrywają, że jeśli brak pewnych wyrazów intymności „nierzadko wierność może być wystawiona na próbę, a dobro potomstwa zagrożone”

amoris laetitia 298

Ze względu na uwarunkowania i czynniki łagodzące możliwe jest, że pośród pewnej obiektywnej sytuacji grzechu osoba, która nie jest subiektywnie winna albo nie jest w pełni winna, może żyć w łasce Bożej, może kochać, a także może wzrastać w życiu łaski i miłości, otrzymując w tym celu pomoc Kościoła.

Przypis: W pewnych przypadkach mogłaby to być również pomoc sakramentów. Dlatego „kapłanom przypominam, że konfesjonał nie powinien być salą tortur, ale miejscem miłosierdzia Pana”. Zaznaczam również, że Eucharystia „nie jest nagrodą dla doskonałych, lecz szlachetnym lekarstwem i pokarmem dla słabych”

amoris laetitia 305

„Nie ma innych interpretacji”

Niejednoznaczne zapisy adhortacji zostały zinterpretowane przez różne episkopaty w różny sposób. Biskupi Buenos Aires w liście do Franciszka napisali:

Jeśli dochodzi się do rozpoznania, że w konkretnym przypadku istnieją okoliczności łagodzące odpowiedzialność i winę (por. AL 301-302), szczególnie jeśli bierze się pod uwagę dobro dzieci z nowego związku, Amoris Laetitia otwiera możliwość przystąpienia do sakramentów: pojednania i Eucharystii (por. AL przypisy 336 i 351). One dzięki sile łaski przyczyniają się do dalszego dojrzewania i wzrostu takich osób.

INTERPRETACJa „AMORIS LAETITIA” biskupów Buenos Aires

Na co papież odpowiedział:

Pismo jest bardzo dobre i w pełni wyjaśnia sens ósmego rozdziału Amoris Laetitia. Nie ma innych interpretacji. Jestem pewien, że przyniesie ono wiele dobra. Niech Pan wynagrodzi Wam ten wysiłek duszpasterskiego miłosierdzia.

odpowiedź papieża franciszka do biskupów buenos aires

Odpowiedź Franciszka została opublikowana w Acta Apostolica Sedis, który stanowi watykański „dziennik ustaw”.

Dubia

Od strony konserwatywnej, w 2016 r. kardynałowie Carlo Caffarra (zm. 2017), Raymond Burke, Walter Brandmüller i Joachim Meisner (zm. 2017) poprosili papieża Franciszka o odpowiedź na pięć pytań (dubiów) dotyczących interpretacji adhortacji „Dubia: W poszukiwaniu wyjaśnień: apel o rozwiązanie węzłów w „Amoris laetitia”. Pytania te wskazywały na sprzeczności adhortacji z dotychczasowym nauczaniem Kościoła. Wobec braku odpowiedzi, kardynałowie poprosili papieża o audiencję.

Nie było formalnej odpowiedzi ze strony Watykanu ani na Dubia, ani na prośbę o audiencję, mimo iż niektórzy z czterech kardynałów (kard. Burke) rezydowali w Watykanie.

Ekologizm

Laudato Si

W 2015 roku papież publikuje encyklikę ekologiczną Laudato Si, w której personifikuje „Matkę Ziemię” oraz wprowadza kategorię „nawrócenia ekologicznego„

Z tego względu wśród najbardziej zaniedbanych i źle traktowanych znajduje się nasza uciskana i zdewastowana Ziemia, która «jęczy i wzdycha w bólach rodzenia» (Rz 8, 22)

LAUDATO SI, PAPIEŻ FRANCISZEK

Encyklika proponuje też koncepcję ekologii integralnej, gdzie „wszystko jest ze sobą połączone”.

Wszystko jest ze sobą powiązane i my, wszyscy ludzie, jesteśmy zjednoczeni jako bracia i siostry we wspaniałej pielgrzymce, połączeni miłością, którą Bóg obdarza każde ze swoich stworzeń, a która łączy nas z bratem Słońcem, Księżycem, siostrą rzeką i matką Ziemią.

Laudato Si, papież franciszek

Synod Amazoński

Choć relacje mediów z synodu skupiły się na zamiarze wprowadzenia tzw. Viri Probati, czyli kapłaństwa żonatych mężczyzn, dla wielu katolików najbardziej szokujące okazały się wydarzenia noszące znamiona pogańskie.

Już w dokumencie przygotowawczym czytaliśmy:

„musimy pojąć to, czego Duch Pana nauczył te ludy w ciągu stuleci: wiary w Boga, Ojca-Matkę-Stwórcę; poczucia wspólnoty i harmonii z ziemią; poczucia solidarności z bliźnim; projektu studni życia; mądrości tysiącletniej cywilizacji, jaką posiadają starcy i która ma wpływ na zdrowie, współżycie, edukację i uprawę ziemi; relacji z naturą i Matką Ziemią; zdolności do oporu i odporności, w szczególności kobiet; wyrażanych obrzędów religijnych; relacji z przodkami; ich postawy kontemplacyjnej i poczucia wynagrodzenia; celebracji i świętowania oraz świętego poczucia Ziemi”

instrumentum laboris do synodu amazońskiego

Na dzień przed rozpoczęciem Synodu, papież Franciszek uczestniczył w pogańskim obrzędzie ku czci Pachamamy (Matki Ziemi):

W kolejnych dniach Synodu Pachamama została procesyjnie wniesiona do Bazyliki św. Piotra:

Została również odprawiona Droga Krzyżowa, gdzie rozważane były, zamiast Męki Jezusa, „prawa człowieka”, „wielki projekt rozwoju”, „pojednanie”, „spotkanie”, „kultury Panamazonii”, „wezwanie dla wszystkich” czy „dewastacja natury”

W rzymskich kościołach oprócz figur Pachamamy pojawiły się również plakaty z hasłem Laudato Si „Wszystko jest połączone”:

Odważny młody człowiek z Austrii wykradł figury Pachamamy z jednego z kościołów i wrzucił je do Tybru.

4 lutego 2019r. papież Franciszek wraz z Wielkim Imamem uniwersytetu Al-Azhar, szejkiem Ahmadem Al-Tayyeb, podpisał Deklarację o ludzkim braterstwie z Abu Dhabi, w której czytamy:

Wolność jest prawem każdej osoby: każdy korzysta z wolności wiary, myśli, słowa i działania. Pluralizm i różnorodność religii, koloru skóry, płci, rasy i języka są wyrazem mądrej woli Bożej, z jaką Bóg stworzył istoty ludzkie. Ta boska Mądrość jest źródłem, z którego wywodzi się prawo do wolności wiary i wolności do bycia różnymi. Dlatego odrzuca się wszelkie próby zmuszania ludzi do przyjmowania określonej religii oraz kultury, podobnie jak narzucenie jednego modelu cywilizacji, którego inni nie akceptują;

deklaracja z abu dhabi

Idąc za duchem Soboru Watykańskiego II oraz podtrzymując opisane powyżej działania Jana Pawła II i papieża Franciszka, deklaracja potwierdza, że nie tylko religia katolicka, ale wszystkie religie są wolą Boga.

W związku z powyższą deklaracją powstał zatwierdzony przez Franciszka projekt budowy w Emiratach Arabskich Domu Rodziny Abrahamowej, którego projekt zakłada powstanie w jednym miejscu kościoła, meczetu i synagogi.

Podsumowanie

Skupiając się jedynie na faktach, chciałem ukazać związek przyczynowo-skutkowy między ostatnimi wydarzeniami, a ich wcześniejszymi korzeniami. Widać, że działanie papieża Franciszka nie wynika jedynie z jego „latynoskiej ekstrawagancji”, ale jest głęboko osadzone w posoborowej historii i teologii Kościoła.

Widać również radykalną zmianę, jaka nastąpiła w Kościele po Soborze. Ostatni papieże XIX wieku i pierwsi XX wieku koncentrowali się na zwalczaniu modernizmu i innych prądów filozoficznych i reformatorskich poprzez publikację Sylabusa Błędów czy też Przysięgi Antymodernistycznej. Jednak mimo podejmowanych działań nowatorskie filozofie mocno przesiąkły do wnętrza Kościoła. Sobór Watykański II był momentem eksplozji tych prądów, które całkowicie zdominowały posoborowy Kościół, prowadząc do Asyżu, Synodu Amazońskiego i Deklaracji z Abu-Dhabi.

Nie chodzi nawet o to, aby oceniać, czy zmiana była „zła” czy „dobra”. Czy wolimy nowy ryt Mszy, spotkania ekumeniczne itd. Chodzi o to, żeby przede wszystkim uznać, że taka radykalna zmiana nastąpiła. To co było kiedyś potępione (np. ekumenizm) jest teraz dozwolone, a wręcz propagowane.

Warto zadać sobie pytanie, czy jest to rozwój, czy też „zerwanie”? Czy można te zmiany interpretować w duchu Tradycji, jak proponuje Benedykt XVI (hermeneutyka kontynuacji)?

Czy nie mamy przypadkiem do czynienia z realizacją wspomnianego na początku planu masońskiej loży Alta Vendita:

A ten papież, jak większość mu współczesnych, będzie musiał być mniej lub bardziej przesiąknięty zasadami włoskimi i humanitarnymi, które właśnie zamierzamy puścić w obieg[…] Macie ustanowić panowanie wybranych na tronie nierządnicy Babilonu, niech księża maszerują pod waszym sztandarem, cały czas wierząc, że maszerują pod sztandarem stolicy apostolskiej.

stała instrukcja alta vendita

Źródła:

1. Chmielewski, P. (2019). Niemiecka Rewolucja. Jak za Odrą ginie katolicka wiara. SKCH. im. ks. P. Skargi.
2. Davies, M. (2014). Nowa Msza papieża Pawła. Te Deum.
3. Ferrara, C. A., & Woods Jr., T. E. (2015). The Great Facade – The Regime of Novelty in Catholic Church from Vatican II to the Francis Revolution (2nd ed.). Angelico Press.
4. Marshall, T. R. (2019). Infiltration (1st ed.). Sophia Institute Press.
5. de Mattei, R. (2012). Sobór Watykański II – historia dotąd nieopowiedziana (A. Meller & T. Mazur, Eds.; Wydanie polskie). Centrum Kultury i Tradycji Wiedeń 1683.
6. Socci, A. (2012). Czwarta tajemnica Fatimska? Wydawnictwo AA.
7. Socci, A. (2018). Tajemnica Benedykta XVI. Dlaczego pozostał papieżem? Aromat Słowa.
8. Tissier de Mallarais, B. (2010). Marcel Lefebvre. Życie. Dębogóra.