OPIEKUNKA MATEK
W Kaplicy na leśnym wzgórzu czczona jest, od ponad 230 lat, Figura Matki Bożej Brzemiennej. Słynący łaskami wizerunek Maryi pochodzi z XVIII wieku i jak wskazują najnowsze badania, od samego początku otaczany był wyjątkową czcią przez Kaszubów i mieszkańców Gdańska.
Przekaz o rodowodzie ludowym mówi, że pewien stolarz, mieszkaniec Matarni, w czasie srogiej zimy, podczas szalejącej zamieci, wyruszył pieszo do odległego o 10 km Gdańska, aby sprowadzić lekarza dla oczekującej rozwiązania żony, której stan zdrowia znacznie się pogorszył. W trakcie tej wędrówki ów człowiek tracił stopniowo siły, aż upadł z wycieńczenia. Wówczas - jako człowiek głębokiej wiary - zaczął się żarliwie modlić, błagając Boga o ratunek dla siebie, obłożnie chorej żony i jeszcze nienarodzonego dziecka. Nagle pojawiła się przed nim oświetlona niezwykłym światłem piękna postać brzemiennej Niewiasty. Powiedziała mu, że może spokojnie wracać do domu, bo żona już urodziła mu syna i czuje się dobrze. Stolarz zawrócił z drogi i ostatkiem sił dotarł do domu. Tu uradował się wielce, gdy stwierdził, że jest tak, jak mu oznajmiła tajemnicza postać.
O cudownym wydarzeniu stolarz opowiedział, kilka dni później, cystersom w oliwskim opactwie, którzy jego opowieść uznali za wiarygodną. Ponadto postanowili uczcić to wydarzenie wystawieniem kapliczki. Wieść o nim szybko obiegła okolicę. Na miejscu widzenia zaczęli zbierać się wierni. Większość z nich stanowiły kobiety, które bądź nie mogły urodzić dzieci, bądź spodziewały się potomstwa. Każda z nich - zgodnie z istniejącym zwyczajem - przynosiła ze sobą woreczek z ziemią, z której z czasem powstał okazały kopiec. Na szczycie wzgórza, pośrodku śródleśnej i uroczej doliny w Matemblewie, cystersi wznieśli drewnianą kapliczkę, a w niej umieścili figurę Maryi.
Kaplica z Figurą Matki Bożej Brzemiennej usytuowana jest na kopcu o wysokości ok. 9m i promieniu ok. 6m. z dużym spadkiem ze wszystkich stron. Jest to sztucznie usypane wzgórze, o czym świadczą, dostrzegalne do dzisiaj w pobliskiej dolinie, ślady wgłębienia po wydobytej ziemi na jego wykonanie. Obecnie kopiec otaczają łukiem stare lipy w liczbie 12, nieco dalej rośnie 20 modrzewi, których wiek ocenia się na około 250 lat.
Biorąc pod uwagę amfiteatralny układ lip, kompozycję modrzewi oraz usytuowanie samego wzgórza na tle doliny w układzie starego lasu, należy stwierdzić, że mamy tu do czynienia z celową i starannie zaplanowaną kompozycją przestrzenną - przypuszczalnie z inspiracji cystersów z Oliwy - jeszcze w drugiej połowie XVIII wieku. Całość została pomyślana jako miejsce przyszłego kultu maryjnego. Oprócz wieku drzew okalających kaplicę, innym argumentem potwierdzającym autentyczność czasu powstania Sanktuarium, jest umocowana na dachu kaplicy chorągiewka z wybitym monogramem „MARYJA” i datą 1769.