Cnoty teologalne
_-_stained_glass,_Sacred_Heart.jpg)
Cnoty teologalne (cnoty Boskie) – pojęcie w teologii chrześcijańskiej oznaczające cnoty wlane: wiary, nadziei i miłości. Wymienia je apostoł Paweł m.in. w 1 Liście do Koryntian na zakończenie hymnu o miłości[1]:
Teraz widzimy jakby w zwierciadle, niejasno; wtedy zaś [zobaczymy Boga] twarzą w twarz: Teraz poznaję po części, wtedy zaś poznam tak, jak i zostałem poznany. Tak więc trwają wiara, nadzieja, miłość - te trzy: z nich zaś największa jest miłość. (1 Kor 13,12-13)
Od XII w., trzy cnoty teologalne łączono z czterema cnotami kardynalnymi w siedem cnót głównych[2]. Według Tomasza z Akwinu bezpośrednim przedmiotem, ku któremu zwracają chrześcijanina cnoty teologalne jest cel ostateczny życia, czyli Królestwo Boże. Cnota nadziei wprowadza ów cel, jako oczekiwany w nadziei, w wolę człowieka. Podobnie i miłość sprawia, że wola człowieka kocha królestwo Boże, o tyle o ile jest już obecne. Natomiast Wiara zaś sprawia, że człowiek poznaje je swym intelektem[3]. Analizując Wcielenie, Tomasz nauczał, że cnoty teologalne zespalają człowieka bezpośrednio z Bogiem i są przez Wcielenie umacniane. Chrystus jest fundamentem wiary. Miłość Boża, która sprawiła Wcielenie, umacnia nadzieję i rozpala miłość. Cnoty te, otrzymują Chrystusa-Wcielone Słowo jako Prawzór, prawdziwą miarę etosu. Stąd te trzy cnoty prowadzą człowieka do poprawnego etycznie działania[4][5].
Cnoty teologalne mają charakter nadprzyrodzony, czyli pochodzą z daru łaski Bożej, przyjętej przez osobę wierzącą. Dotyczą uczestnictwa w życiu Boga samego poprzez Kościół – mistyczne Ciało Chrystusa. Cnót tych człowiek nie jest w stanie otrzymać w wyniku dziedziczenia, wychowania, czy też swojego działania. John MacQuarrrie zauważył, że nie są one cnotami w zwykłym znaczeniu, gdyż otwierają w ludzkim poszukiwaniu życia cnotliwego, dobrego zupełnie nowy wymiar. Poprzez cnoty teologalne aspiracje człowieka, proporcjonalne zazwyczaj do jego naturalnych zdolności, zostają pochwycone i doskonalone przez łaskę Boga[6].
Tradycyjna etyka scholastyczna oraz współczesna teologia moralna, oprócz cnót teologalnych, widzi w chrześcijaninie także cnoty naturalne: intelektualne i moralne, m.in. cztery cnoty kardynalne — roztropność, umiarkowanie, męstwo, sprawiedliwość. Wszystkie powyższe cnoty są jednak u chrześcijanina zakorzenione w cnotach teologalnych, dzięki którym dostosowywane są do uczestnictwa w Bożej naturze (por. 1P 1,4)[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Apostoł Paweł wymienia je także w 1 Liście do Tesaloniczan (1 Tes 1,3)
- ↑ Helen F. North, Temperance (Sophrosyne) and the Canon of the Cardinal Virtues, [w:] Philip G. Wiener (red.), Dictionary of the History of Ideas, t. 4, New York: Charles Scribner’s Sons, 1973, s. 372.
- ↑ Por. Summa theologiae II-II q4 a7; O trzech cnotach teologicznych: polski przekład STh II-IIae Wiara i nadzieja q1-22 i Miłość q.23-46
- ↑ Por. Summa theologiae III q1 a2
- ↑ Schönborn 2002 ↓, s. 318.
- ↑ MacQuarrie J., The Holy Spirit and Salvation, s. 307 (ang.).
- ↑ KKK n. 1812
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Cnoty Teologalne. W: Katechizm Kościoła Katolickiego. s. n.1812-1829.
- Kostecki R. OP: Tajemnica życia nadprzyrodzonego. Warszawa: 1975, s. 650.
- MacQuarrie J.: The Holy Spirit and Salvation. W: Tenże: Principles of Christian Theology. Wyd. 6. Londyn: SCM Press, 1986, s. 294-312.
- Christoph Schönborn: Bóg zesłał Syna swego. Chrystologia. Michael Konrad, Hubert Philipp Weber (współpraca), Lucjan Balter SAC (przekład i opracowanie). Poznań: Pallotinum, 2002, seria: Podręczniki teologii katolickiej 7.