51



5. Sanctus.


To zjednoczenie z aniołami, które jest tak wspaniałe dla nas, nie znaczy, że nam nie trzeba wciąż trwać w pokorze, która jest odpowiednia dla składających prośby, i chwalić nam trzeba Boga, bo jest godzien pochwały i śpiewać następujący hymn: Sanctus, Sanctus, Sanctus…Swięty, Swięty, Swięty, Pan Bóg Zastępów…Ten hymn jest we wszystkich najstarszych liturgiach. Jest w liturgii św. Cyryla Jerozolimskiego, w konstytucjach apostolskich, i Hierarchii św. Dionizego. Święty Grzegorz z Nyssy pisze: «  Czy chcesz otrzymać chrzest, aby móc śpiewać z wiernymi hymn, który śpiewają serafini? »  Widzimy w życiu papieży, że w VI wieku Papież św. Sykstus I zarządził, aby wszyscy wierni śpiewali ten hymn a nie tylko ksiądz. Wiadomo, że święty Chryzostome nawiązywał w wielu swoich kazaniach do tego hymnu, gdy pytał: jak chrześcijanie mogą wypowiadać wulgarne słowa i śpiewaś sprośne piosenki tymi samymi ustami, które śpiewają ten święty hymn. Kapłan z rękami złożonymi z przodu klatki piersiowej pochyla się i wypowiada ten hymn umiarkowanie głośno. Rozporządzenie to zostało odnowione w innych starożytnych mszałach. Kapłan łączy ręce i skłania się, aby zaznaczyć wielki szacunek dla tajemnicy, kiedy recytuje ten święty hymn. W tym czasie dzwoni mały dzwon, który został po raz pierwszy wprowadzony w chwili podniesienia, jak zobaczymy, ale uznano za celowe również zadzwonić na Sanctus, aby ostrzec wszystkich uczestników liturgii poprzez ów dźwięk, że kapłan wejdzie za chwilę w wielką modlitwę Kanonu, aby dokonać konsekracji chleba i wina w ciało i krew Jezusa Chrystusa. W ten sposób zgromadzenie liturgiczne jest wezwane do podwojenia swojej uwagi i szacunku, kiedy mają zacząć pieśń świętych aniołów «Sanctus, Sanctusm Sanctus… ».Słowa zapożyczone z nieba, otrzymane podczas wizji, jaką otrzymał w Swiątyni Jerorolimskiej prorok Izajasz. Zanim o tym napisze, czytamy w jego Księdze takie słowa: « Bóg Święty przez sprawiedliwość okaże swą świętość » Iz 4,16. I wyjaśnienie tego wersetu w Biblii Tysiąclecia jest takie: « Świętość Boga zawiera najpierw ideę Jego absolutnej transcendencji, wyższości i odrębności od wszelkich stworzeń, tego, że Bóg przewyższa wszystko i wszystkich doskonałością swej istoty, potęgą i chwałą, Świętość Boga uzewnętrznia się przez Jego sprawiedliwość w sądzeniu i karaniu ludzi za zło, przez miosierne wypełnienie obietnic daanych Izraelowi, wreszcie przez danie ludziom uczestnictwa w swej świętości w erze mesjańskiej ». s. 853. A oto Objawienie : « Ujrzałem Pana siedzącego na wysokim i wyniosłym tronie, a tren Jego szaty wypełniał świątynię. Serafiny stały ponad Nim; każdy z nich miał po sześć skrzydeł; dwoma zakrywał swą twarz, dwoma okrywał swoje nogi, a dwoma latał. I wołał jeden do drugiego: Święty, Święty, Święty jest Pan Zastępów. Cała ziemia pełna jest Jego chwały » Iz 6,1-3. To samo głoszenie prawdy zostało podjęte przez Apokalipsę św. Jana: « Cztery Zwierzęta – a każde z nich ma po sześć skrzydeł – dokoła i wewnątrz są pełne oczu, i nie mają spoczynku, mówąc dniem i nocą: Święty, Święty, Święty, Pan Bóg wszechmogący, Który był i Który jest, i Który przychodzi » Ap 4,8. Boża chwała wypełnia ziemię, ogłaszają Serafini. Swięty Jan mówi zaś, że święci będą śpiewać zawsze ten hymn o świętości Boga. Swięty Ambroży zauważył, w jaki sposób te słowa hymnu objawiają prawdę o Bogu, który jest Trójcą Osób. Trzy Boskie Osoby Trójcy Świętej są tutaj uwielbiane: Ojcec Święty i Syn Święty i Duch Święty. A ponieważ te trzy Osoby Boskie są tylko jednym Bogiem, Serafiny mówią razem: Pan Bóg Zastępów. Słowo: Sabaoth “Zastępów”  jest jednym z tych hebrajskich słów, które nie zostały przetłumaczone w starej Wulgacie, które zachowały się jeszcze w trzech miejscach w nowej wersji Biblii św. Hieronima. Słowo Saba oznacza Armię i zaś oth: mnogość. Mszał Rzymski zawsze zachowywał to słowo Sabaoth, Zastępów, które oznacza armie. Bóg jest nazywany Bogiem Zastępów, bo jest Panem i Królem milionów aniołów , które tworzą zastępy niebieskie. On jest Panem wszystkich, ilna i wielka jest Jego władza w niebie i na ziemi, i On jest najwyższym Sędzią wszystkich zdarzeń we wszechświecie, gdzie wszystkim kieruje jego mądrość, jego moc, jego chwała: « Pełne jest niebo i zoemia chwały Twojej ». Kościół z radością śpiewa hymn świętych aniołów , na początku na ziemi, a potem - jak pisze Tertullian - mamy nadzieję, że będziemy to czynić wiecznie w niebie. Ale Kościół jednocześnie śpiewa tutaj swoją miłość do Jezusa Chrystusa. Nie można śpiewać hymnu na cześć Trójcy Świętej, bez łączenia go z tym, co zawdzięczamy Jezusowi Chrystusowi, jako jego Dzieło zbawcze. Stąd dodaje Kościół tutaje werset zapożyczony z Ewangelii opowiadającej o Jego uroczystym wjeździe do Jerozolimy: « A tłumy, które Go poprzedzały i które szły za Nim, wołały głośni. Hosanna Synowi Dawida! Błogosławiony Ten, który przychodzi w imię Pańskie! Hosanna na wysokościach! » Mt 21,9. Jest to znak o istocie Mszy świętej jako uobecnieniu Jego Ofiary Krzyżowej i krwawej, które dokonuje się w niej w sposób bezkrwawy i sakramentalny. Te słowa i ten temat, przenoszą nas do tajemnicy jego Królewskiego marszu, gdzie ludzie chwalą go uroczyście na kilka dni przed złożeniem przez Niego Ojcu swemu Zbawiennej Ofiary dla za nas i dla naszego zbawienia. Benedictus qui venit in nomine Domini! Błogosławiony, który przychodzi w imię Pańskie. Hosanna na wysokościach niebios, hosanna in excelsis. Słowo hosanna odsyła zaś do Psalmu podobnie jak i całe to zdanie : « O Panie, wybaw! O Panie daj pomyślność » Ps 118, 25n. Kiedy kapłan mówił : Benedictus, Błogosławiony, który idzie…itd, czynił znak krzyża, żegnał się jak podają starożytne mszały. Według Mszału Jakobinów przy tej okazji wszyscy w chórze mieli uczynić znak krzyża podczas śpiewu Benedictus. Sanctus jest rodzajem aktu kultu, który powinien mieć dołączone upamiętnienie nie tylko chwały, ale i upokorznia. Benedictus było w Ewangelii, biorąc historycznie, wiwatowaniem z radości, że Mesjasz, Syn Dawida, przychodzi i ten entuzjazm ma swój sens. Ale, « Czyż Mesjasz nie miał tego (Upokorzenia Krzyża) cierpieć, aby wejść do swojej chwały? » Łk 24,26 Jest to jak najbardziej odpowiednie również miejsce we Mszy świętej, aby uczynić znak krzyża, a ksiądz robi ten znak, ponieważ za chwilę Ten, który przyszedł, uobecni Swoją Ofiarę Odkupienia świata. BENEDICTUS, błogosławiony: jeden tylko On jest Tym, który przyszedł w imię Pana Boga. Zbawiciel, który powiedział otwarcie: « Nie przyszedłem bowiem po to, aby świat sądzić, ale by świat zbawić » . J 12,47b. « A jeśli nawet będę sądził, to mój sąd jest prawdziw, ponieaż Ja nie jestem sam, lecz Ja i Ten, który Mnie posłał » . J 8,16. «  Ja bowiem od Boga wyszedłem i przychodzę. Nie wyszedłem od siebie, lecz On mnie posłał ». J 8,42b. « Dlqtegomiłuje Mnie Ojciec, bo Ja życie moje oddaję, aby je potem znów odzyskać. Nikt mi go nie zabiera, lecz Ja od siebie je oddaję. Mam moc je oddać i mam moc je znów odzyskać. Taki nakaz otrzymałem od mojego Ojca ». J 10, 17n. Tak Jeden tylko jest, który przyszedł z nieba, i przez Niego przede wszystkim przyszły na świat wszystkie błogosławieństwa Boże. Dlatego z wszystkimi aniołami i świętymi chwalić Go należy należy tym słowem: Hosanna. Jest to jedno z kilku zaledwie hebrajskich słów, które zachowały się w liturgii we wszystkich kościołach bez tłumaczenia, takich jak: Amen i Alleluia. Słowo Hosanna stwierdzono w prawie wszystkich starożytnych rękopisach mszałów. Wołamy: Zbaw nas, Hosanna, wyznając, że on jest Mesjaszem.Święty Hieronim, który pracował nad tłumaczeniem i wyjaśnianiem tego biblijnego odnisienia, pisząc do papieża Damazego, w swoim komentarzu do Ewangelii Mateusza, zauważył, że to, co czytamy w Psalmie 117, 25n: « Boże, wybaw! Boże daj pomyślnóść! Błogosławiony, który idzie w imię Pańskie », jest w ustach tłumów w Ewangelii. « Hosanna z Ewangelie jest wzięte z tego psalmu, który Żydzi często odmawiali w synagogach, nie mogąc wyraźnie ignorować, że odnosi się on do Mesjasza. My nie możemy stosować tych słów do nigogo innego, jak po prostudo Jezusa Chrystusa! Nie dziwi więc fakt, że « słysząc dzieci woałjące w świątyni: ‘Hosanna Synowi Dawida’ – arcykapłani i uczeni w Piśmie – oburzyli się i rzekli do Niego: ‘Słyszysz, co one mówią? ’ A Jezus im odpowiedział : ‘Tak jest. Czy nigdy nie czytaliście : Z ust niemowląt i ssącyh zgotowałeś sobie chwałę ?’ ». Mt21,15n. Kościół dołączył tutaj bardzo trafnie zarówno Hosanna in excelsis, skierowane do Boga, jak starożytni Żydzi to czynili, gdy obchodzili Święto Namiotów: O Panie wbaw! O Panie, daj pomyślność! A więc: « Pan jest Bogiem: niech nas oświeci » Ps 118,27a czy też następny werset 28: « Jesteś moim Bogiem, chcę Ci dziękować: Boże mój, chcę Ciebie wywyższać ». Jednocześnie Kościół dołączył inne Hosanna, skierowane do Jezusa Chrystusa, kiedy wjeżdżał na osiołku do Jerozolimy. Przy pierwszym ‘Hosanna’ my także checemy wywyższać Swięte Imię Boże za wszystkie dary Boga i za pomoc, które są niezbędne do godnego śpiewania świętego hymnu z niebieskimi duchami; przy drugim ‘Hosanna’ wołamy do Jezusa Chrystusa z ulgą, błogosławiąc Boskiego Zbawiciela, który przyszedł na ten świat w imię i z autorytetem Boga Ojca, a obecnie stanie się obecny na ołtarzu, aby dać nam wszelkiego rodzaju pomoc, i uczynić nas zdolnymi wysławiać godność boskiego majestatu. Pierwsze ‘Hosanna excelsis’ oznacza: Daj nam pomyślność Ty, którzy jesteś w najwyższym niebie; i drugie ‘Hosanna’, dodaje się do pierwszego: Wybaw nas – umiłowany Zbawicielu, Mesjaszu, Jezu Chryste, Ty, którego Bóg Ojciec wysłał z nieba na ziemię.

51