Depresja: co to jest?
Depresja to choroba, która objawia się przewlekłymi zaburzeniami nastroju (tzw. zaburzeniami afektywnymi). Według WHO dotyka około 5 procent populacji; w Europie to aż 27 procent. Depresja dwa razy częściej dopada kobiet niż mężczyzn.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Pojęcie "zaburzenia nastroju" jest bardzo pojemne, odnosi się do szerokiego spektrum dolegliwości. Główny objaw depresji to, najogólniej rzecz ujmując, długotrwałe obniżenie nastroju. W Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 zaburzenia depresyjne są oznaczone skrótami F32 (epizod depresyjny) i F33 (zaburzenia depresyjne nawracające). Zarówno F32, jak i F33 mają wiele podtypów. Depresja może ustąpić samoczynnie, jednak potrafi też przybierać (i często przybiera) długotrwałe, ciężkie formy. To choroba, którą można z powodzeniem leczyć poprzez psychoterapię i farmakologię.
Osoby, które nie doświadczyły depresji, często są przekonane, że zaburzenia depresyjne to jedynie fanaberia "słabych" ludzi. Jest to, oczywiście, nieprawda (i w dodatku krzywdzący osąd). Większość osób cierpiących na depresję, gdyby mogło, z pewnością wybrałoby radosne, zwyczajne życie. Problem w tym, że depresja nie znika na zawołanie i nie zależy od mitycznej "siły charakteru", dlatego powiedzenie osobie z zaburzeniami "weź się w garść" nie załatwi sprawy, a wręcz przeciwnie - może ją pogorszyć.
Depresja: objawy
Depresja to nie tylko zmiany nastroju. Do zaburzeń psychicznych dołączają objawy somatyczne, czyli cielesne. Na skutek symptomów depresji chorzy zaczynają zaniedbywać codzienne obowiązki - pracę, szkołę, higienę osobistą. Problemem stają się dla nich podstawowe czynności takie jak wstanie z łóżka czy pójście do sklepu.
Objawy depresji to:
- obniżony nastrój,
- anhedonia - niezdolność do odczuwania przyjemności (rzeczy, które zwykle nas cieszyły, nie wzbudzają naszego zainteresowania),
- niska samoocena,
- brak poczucia sensu,
- trudności w koncentracji,
- kłopoty z podejmowaniem decyzji,
- męczliwość, mniejsza aktywność,
- poczucie winy,
- zaburzenia snu,
- zaburzenia apetytu,
- bóle i zawroty głowy,
- dolegliwości żołądkowo-jelitowe,
- myśli o śmierci i samobójstwie.
Objawy mogą mieć różne nasilenie - od przewlekłej melancholii po ostre epizody depresyjne. Zmiany nastroju o charakterze depresyjnym trwające dłużej niż dwa tygodnie powinny skłonić nas do szukania pomocy u lekarza pierwszego kontaktu, psychologa lub psychiatry.
Depresja: przyczyny
Przyczyna depresji rzadko jest jednoznaczna. Choroba ta wynika najczęściej z połączenia czynników genetycznych, biologicznych, psychologicznych i społecznych. Przyczyny depresji to na przykład:
- uwarunkowania genetyczne,
- przewlekłe choroby,
- uzależnienia,
- stresujące wydarzenia (np. śmierć bliskiej osoby, zwolnienie z pracy),
- samotność,
- zła sytuacja rodzinna, szkolna, materialna czy mieszkaniowa.
Depresja: leczenie
Depresję można (i powinno się) leczyć. Najkorzystniejsze są metody kompleksowe, czyli połączenie psychoterapii i farmakoterapii. Bardzo istotna jest również edukacja - objaśnianie pacjentowi, na czym polega choroba i czego może się spodziewać. Ważne, by o depresji możliwie dużo wiedzieli również najbliżsi chorego. Najczęstszą metodą psychoterapii jest tak zwana terapia poznawczo-behawioralna, która skupia się na analizowaniu problemów i wykształcaniu pozytywnych reakcji.
Na depresję zbawiennie działa aktywność fizyczna. Problem jednak w tym, że osoby z depresją często nie są w stanie takowej podjąć. Psychoterapia i farmakoterapia mogą pomóc w zrobieniu pierwszego kroku; warto znaleźć sobie dyscyplinę, która nie będzie zbyt kłopotliwa czy stresująca, na przykład spacery czy jeżdżenie na rowerze.
Niekiedy stosuje się także fototerapię, czyli tak zwane leczenie światłem (więcej informacji o fototerapii znajdziesz tutaj). W ciężkich epizodach depresyjnych, szczególnie w przypadku depresji psychotycznej, wykorzystuje się owiane złą sławą elektrowstrząsy. Choć metoda wciąż pozostaje kontrowersyjna, to przez lata stała się znacznie bezpieczniejsza - wykonuje się ją w znieczuleniu ogólnym.
