Masowe zbrodnie reżimów komunistycznych

Ofiary Wielkiego Głodu wywołanego przez władze ZSRR na Ukrainie, Charków 1933

Ciała więźniów zamordowanych przez NKWD na Brygidkach we Lwowie, czerwiec 1941

Ekshumacja ofiar Zbrodni Katyńskiej w 1943 roku

Czaszki ofiar reżimu Czerwonych Khmerów w Kambodży

Prześladowanie „właściciela” w maoistycznej „sesji walki”

Masowe zbrodnie komunistyczne – zbiorowe mordy popełnione przez reżimy państw komunistycznych w XX wieku, z łączną liczbą ofiar szacowaną pomiędzy 85 a 100 milionów ludzi. Niektóre, wyższe szacunki, prócz liczenia ofiar masowych mordów i egzekucji dokonanych na politycznych przeciwnikach, wojen domowych, kampanii terroru, reform rolnych i wyniszczenia w obozach pracy obejmują również ofiary wojen zewnętrznych, głodu, chorób oraz śmierci w wyniku wycieńczenia w łagrach i obozach pracy.

Z najwyższą udokumentowaną liczbą ofiar spośród krajów komunistycznych pozostaje Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka i ZSRR pod rządami partii komunistycznej, następnie Chińska Republika Ludowa pod rządami Mao Zedonga, wreszcie Kambodża pod rządami Czerwonych Khmerów. Szacunkowa liczba ofiar cywilnych zamordowanych przez trzy wymienione reżimy waha się pomiędzy 21 a 70 milionów istnień ludzkich. Na mniejszą skalę – w liczbach bezwzględnych – represje wystąpiły w Korei Północnej, Wietnamie, krajach Europy Wschodniej i w Afryce.

RFSRR, ZSRR i Europa Środkowo-Wschodnia

Pierwszymi państwami rządzonymi przez komunistów, gdzie po zdobyciu władzy przez komunistów dokonali oni masowych mordów były: Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka (pierwsze państwo na świecie, gdzie 7 listopada 1917 roku bolszewicy zdobyli władzę) i efemeryczna Węgierska Republika Rad pod rządami Beli Kuna w 1919. Kolejne nasilenie represji nastąpiło w latach 30. XX wieku w ZSRR pod rządami Józefa Stalina; kolektywizacja i tzw. „rozkułaczanie” doprowadziło m.in. do ludobójczego wielkiego głodu na Ukrainie oraz wysiedlenia polskiej ludności z Żytomierszczyzny. Ponad milion ludzi (w tym działaczy komunistycznych i wysokich funkcjonariuszy państwa sowieckiego) wymordowano w ZSRR w wyniku tzw. wielkiej czystki (Wielkiego Terroru) w latach 1936–1939, a kilka milionów zesłano do łagrów, w których przeważająca część zmarła. W tym samym okresie do masowych mordów doszło również w rządzonych przez komunistów i kontrolowanych przez Moskwę Mongolskiej Republice Ludowej i Tuwińskiej Republice Ludowej (Tannu-Tuwie) (tzw. czerwony terror).

Po agresji ZSRR na Polskę i kraje bałtyckie NKWD dokonało masowych morderstw (zbrodnia katyńska) i deportacji na Syberię i do Kazachstanu obywateli okupowanych przez Armie Czerwoną Polski, Litwy, Łotwy i Estonii. Po agresji III Rzeszy na ZSRR w czerwcu 1941 NKWD zdążyło przeprowadzić zbiorowe morderstwa więźniów na terenie okupowanej wschodniej Polski oraz krajów bałtyckich, a także w więzieniach i łagrach Rosji.

Według czarnej księgi komunizmu w podporządkowanych ZSRR po roku 1945 krajach bloku wschodniego rządy partii komunistycznych przyczyniły się do jednego miliona ofiar.

Bułgaria

Pomiędzy 50 tys. a 100 tys. osób zostało zamordowanych w 1944 w ramach przymusowej kolektywizacji i prześladowań politycznych.

Niemcy Wschodnie

Szacuje się, że po zakończeniu II wojny światowej w sowieckiej strefie okupacyjnej, w 1945 roku, w ramach prześladowań politycznych zamordowano pomiędzy 80 tys. a 100 tys. osób.

Polska

Prof. Krzysztof Szwagrzyk ze szczątkami ofiary zbrodni komunistycznych

Drzewo Chankiri, o które Czerwoni Khemrzy roztrzaskiwali niemowlęta

Zdjęcia ofiar reżimu komunistycznego na Węgrzech w Terror Haza w Budapeszcie

Tablica w Toompea z nazwiskami członków rządu Estonii zamordowanych przez sowiecki aparat bezpieczeństwa w okresie stalinowskim

Po ponownym wkroczeniu Armii Czerwonej na teren Polski w 1944 roku dokonano masowych morderstw i wywózek żołnierzy Armii Krajowej biorących udział wraz z Sowietami w odbijaniu Wilna i Lwowa z rąk niemieckich.

Największą udokumentowaną zbrodnią popełnioną przez NKWD na terenie współczesnej Polski, przy aktywnym współudziale UB oraz ludowego Wojska Polskiego była obława augustowska.

Większość ofiar zbrodni komunistycznych w okresie powojennym stanowili byli żołnierze AK oraz żołnierze podziemia niepodleglościowego, którzy podjęli walkę zbrojną z nowym okupantem. Po stłumieniu podziemia antykomunistycznego po 1947 roku większość ofiar stanowili skazani w wyniku tzw. mordów sądowych. Byli to żołnierze drugiej konspiracji, żołnierze AK, oraz działacze opozycyjni. Na początku lat 50. ofiarą mordów sądowych padli również oficerowie ludowego Wojska Polskiego w służby czynnej, ale z przedwojennym stażem. Okres stalinowski kończy w Polsce masakra robotników w Poznaniu w czerwcu 1956 roku.

Rumunia

Według szacunków pomiędzy 60 tys. a 300 tys. zostało zamordowanych w 1945 roku w ramach przymusowej kolektywizacji i prześladowań politycznych.

Węgry

W okresie istnienia Węgierskiej Republiki Rad, rządzący komuniści zwani eufemistycznie Chłopcami Lenina, popełnili masowe zbrodnie na przeciwnikach politycznych (tzw. czerwony terror).

Po II wojnie światowej i utworzeniu Węgierskiej Republiki Ludowej komunistyczna służba bezpieczeństwa Államvédelmi Hatóság utworzyła obozy koncentracyjne i popełniła masowe mordy na przeciwnikach politycznych.

Liczba ofiar

Obrońcy komunizmu podkreślają, że większość ofiar to ofiary totalitaryzmu (który według nich był wypaczeniem ideologii i równości w niej głoszonej) stalinowskiego ZSRR (20 mln) i Chin (60–65 mln), które przed rewolucją były krajami zacofanymi, gdzie także panowała bieda, analfabetyzm i ludzie umierali z głodu.

Robert Conquest w monografii Wielki Terror podaje liczbę około 40 milionów ofiar represji w ZSRR, z czego około 20 milionów ofiar śmiertelnych.

Aleksander Sołżenicyn w książce Archipelag GUŁag szacuje, że w samych obozach pracy (Gułagach) w ZSRR uśmiercono od początku rewolucji do roku 1956 ok. 60 milionów ludzi.

Po publikacji Czarnej księgi, razem z artykułem wstępnym Courtoisa, trzech współautorów książki – Nicolas Werth, Jean-Louis Margolin i Karel Bartošek – zaprotestowało przeciwko wysuwanym przez niego tezom, jak i przedstawionym liczbom ofiar represji. Autorzy Czarnej księgi na łamach Le Monde stwierdzili że Courtois zawyżył dane liczby ofiar w przypadku między innymi ZSRR i Wietnamu.

Negowanie i relatywizacja zbrodni komunistycznych

Środowiska lewicowe i komunistyczne na świecie, jak i wiele środowisk w krajach postkomunistycznych zarzuciło „Czarnej księdze komunizmu” fałszowanie historii, a nawet całkowite zakłamanie w doraźnych celach politycznych, sztuczne spłycanie wydarzeń oraz zestawianie ze sobą narodowego socjalizmu i komunizmu oraz zrównanie stalinizmu z komunizmem. Do najbardziej znanych komunistycznych krytyków „Czarnej Księgi Komunizmu” i „Archipelagu Gułag” należy członek szwedzkiej partii komunistycznej Mario Sousa, który w swoim tekście „Kłamstwa o historii ZSRR” neguje liczbę ofiar systemu komunistycznego w ZSRR, także w okresie rządów Józefa Stalina, równocześnie oskarża autorów książek o inspirację Hitlerem. Również Ulrich Ruppert zarzuca Courtoisowi, autorowi „Czarnej Księgi Komunizmu”, zawyżenie statystyk ofiar komunizmu, w wyniku błędnego jego zdaniem założenia, „że stalinizm równa się komunizm”.

Premier Francji Lionel Jospin i prezydent Rosji Władimir Putin – odnieśli się do zarzutów przedstawionych w „Księdze...” argumentem, że zbrodnicze działania komunistów wpisywały się w „logikę historyczną” i dlatego powinny podlegać ocenie odmiennej, niż zbrodnie narodowych socjalistów. Jospin polemizował z autorami księgi dowodząc „wielkości rewolucji październikowej” oraz dobra narodowego Francuzów z okresu II wojny światowej: „Rewolucja roku 1917 była jednym z wielkich wydarzeń XX w.”, a „ZSRR Stalina, jakkolwiek byśmy go oceniali, był naszym sojusznikiem przeciw nazistowskim Niemcom”.

Upamiętnienie ofiar

• Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy (PACE) w Rezolucji 1481/2006 z 25 stycznia 2006 potępiło zbrodnie totalitarnych reżimów komunistycznych;
• 23 sierpnia (dzień zawarcia Paktu Ribbentrop-Mołotow) m.in. w Unii Europejskiej i Stanach Zjednoczonych obchodzony jest Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu (znany też jako Międzynarodowy Dzień Czarnej Wstążki);
• Dzień Pamięci Ofiar Reżimu Komunistycznego obchodzony w Czechach i Słowacji.

Zobacz też

• zbrodnia komunistyczna
• Czarna księga komunizmu
• pola śmierci
• Dzień Pamięci Ofiar Wielkiego Głodu i Represji Politycznych
• Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej
• Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu
• Bolszewizm i bolszewicy w Rosji

Bibliografia

• Conquest, Robert. (2007). The Great Terror: A Reassessment, 40th Anniversary Edition. Oxford University Press.
• Courtois, Stéphane ed.. (1999). The Black Book of Communism: Crimes, Terror, Repression. trans. Jonathan Murphy and Mark Kramer; consulting ed. Mark Kramer, Harvard University Press. ISBN 0-674-07608-7.
• Courtois, Stéphane. (1999). „Introduction: the crimes of communism” in The Black Book of Communism. pp. 1–32.
• Dikötter, Frank (2010). Mao’s Great Famine: The History of China’s Most Devastating Catastrophe, 1958-1962. Walker & Company. ISBN 0-8027-7768-6.
• Orlando Figes. A People’s Tragedy: The Russian Revolution 1891 – 1924. Penguin Books, 1997 ISBN 0-19-822862-7.
• Robert Gellately. Lenin, Stalin, and Hitler: The Age of Social Catastrophe. Knopf, 2007 ISBN 1-4000-4005-1.
• Goldhagen, Daniel (2009). Worse Than War: Genocide, Eliminationism, and the Ongoing Assault on Humanity. PublicAffairs. pp. 608. ISBN 1-58648-769-8, 9781586487690
• Jones, Adam. (2010). Genocide: A Comprehensive Introduction (2nd ed.), Routledge. ISBN 0-415-48619-X. Google Books.
• MacFarquhar, Roderick i Schoenhals, Michael. Mao’s Last Revolution. Harvard University Press, 2006.
• Mann, Michael. (2005). The Dark Side of Democracy: explaining ethnic cleansing, Cambridge University Press. ISBN 0-521-53854-8, ISBN 978-0-521-53854-1.
• Manus IM.I. Midlarsky Manus IM.I., The killing trap: genocide in the twentieth century, Cambridge: Cambridge University Press, 2005, ISBN 978-0-521-81545-1, OCLC 59353091 .brak strony (książka)
• Montefiore, Simon Sebag (2005). Stalin: The Court of the Red Tsar. New York: Vintage Books. ISBN 978-1-4000-7678-9.
• Parrish, Michael (1996). The Lesser Terror: Soviet state security, 1939–1953. Westport, CT, Praeger Press. ISBN 0-275-95113-8.
• RichardR. Pipes RichardR., Communism: A History, wyd. 2001 Modern Library ed, New York: Modern Library Chronicles, 2001, s. 175, ISBN 978-0-8129-6864-4, OCLC 47924025 .
• Rosefielde, Steven (2009). Red Holocaust. Routledge. ISBN 978-0-415-77757-5.
• Rummel, Rudolph. (1997). Death by Government, Transaction Publishers. ISBN 1-56000-927-6.
• Semelin, Jacques. (2009). Purify and Destroy: the political uses of massacre and genocide. Trans. Cynthia Schoch. CERI Series in Comparative Politics and International Studies, Series ed. Christophe Jaffrelot, Columbia University Press. ISBN 0-231-14283-8, ISBN 978-0-231-14283-0.
• Short, Philip (2001). Mao: A Life. Owl Books. p. 631. ISBN 0-8050-6638-1.
• Valentino, Benjamin A (2005). Final solutions: mass killing and genocide in the twentieth century. Cornell University Press. pp. 91–151. ISBN 0-8014-7273-3.
• Yakovlev, Alexander Nikolaevich (2002). A Century of Violence in Soviet Russia. Yale University Press. ISBN 0-300-08760-8.

Linki zewnętrzne

• Światowe muzeum komunizmu. globalmuseumoncommunism.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-13)]. (ang.).